ELMA İÇKURDU VE BİYOTEKNİK MÜCADELESİ

ELMA İÇKURDU VE BİYOTEKNİK MÜCADELESİ

Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli

Ergin kelebek gri renkli, yaklaşık 10 mm uzunluğunda, her iki kanat ucunda üçgen şeklinde çikolata renginde leke bulunur. Yumurta, başlangıçta süt beyazı renginde ve mumumsu görünümde, oval ve 1.0-1.2 mm çapındadır. Yumurtadan yeni çıkan ilk dönem larvalar ortalama 1.0 mm, olgun larvalar ise 15-20mm boyunda beyazımsı pembe görünümlüdür. Pupa açık kahverengi, ortalama 10 mm boyundadır.

Elma içkurdu kışı daha ziyade ağaç gövdesinin çatlamış kabukları arasında, kısmen de yere dökülmüş toprakta bulunan kalıntılar arasında, ambalaj ve depolama yerlerinde ördükleri kokonlar içerisinde olgun larva döneminde geçirir. İlkbaharda birinci dölün ergin çıkışları genellikle mayısta bazı yıllar nisan ortalarında başlar ve temmuz ortalarına kadar devam eder. Elma içkurdu genellikle yılda iki döl, bazı yer ve yıllarda ise üç döl verebilmektedir. Larvalar, meyveleri delerek galeriler açmakta, etli kısmını ve çekirdek evini yiyerek pislikler bırakmaktadır. Bütün bunların sonucu olarak meyvelerin dökülmesine, ağaçta kalabilen meyvelerin ise nitelik ve niceliklerinin bozulmasına ve dolayısıyla elmanın piyasadaki değerinin düşmesine neden olmaktadır.

Zararlı olduğu bitkiler:Elma armut, ayva ve cevizde zararlı olmakta; bunların yanı sıra erik, kayısı ve şeftalide az oranda bulunabilmektedir.

Biyoteknik Mücadele: Elma içkurduna karşı biyoteknik mücadele yöntemi olarak kitle halinde tuzakla yakalama ve çiftleşmeyi engelleme tekniği uygulanabilmektedir.

Kitle halinde tuzakla yakalama

Elma içkurdunun az sayıda olduğu bahçelerde daha başarılı olan bir mücadele yöntemidir. Etkili sıcaklık toplamları 1 Ocaktan itibaren 40-80 gün-dereceyi bulduğunda yani mart sonu-nisan başı gibi eşeysel çekici tuzaklar ağaçlara asılır ve hasat sonuna kadar bu yöntemin uygulanmasına devam edilir. Kitle halinde tuzakla yakalama yöntemi bu zararlıya karşı her ağaca bir adet eşeysel çekici tuzak asılarak uygulanır. Bu amaçla kullanılan “Pherocone” tuzaklar yerden 1.5-2.0 m yüksekliğe ve açık tarafı hâkim rüzgar yönüne gelecek şekilde ağaç başına bir adet asılır. Tuzaklar haftada bir kontrol edilip toplanan kelebekler uzaklaştırılmalı, yapışkan tablalar gerektiğinde değiştirilmelidir. Eşeysel çekici tuzakların kapsülleri sıcaklığa bağlı olarak 4-6 haftada bir yenilenmelidir. Aynı bahçede en az iki yıl üst üste uygulanması sonucunda, Elma içkurdu kimyasal mücadeleye gerek kalmadan kontrol altına alınabilmektedir.

Çiftleşmeyi engelleme tekniği

Bu yöntemin uygulama zamanını belirlemek için Elma içkurdu erginlerinin doğaya ilk çıkış zamanını saptamak çok önemlidir. Bu amaçla yukarıda da bahsedilen eşeysel çekici tuzaklar uygulama yapılacak alanda çiçek taç yapraklarının dökülmesinden sonra mart sonu-nisan başı gibi bahçenin ortalarında bulunan bir elma ağacının tacının dış kısmına ve yerden 1.5-2 m yükseğe ve hâkim rüzgar yönünde asılır. Ergin çıkışının ve uçuşunun izlenmesi için her 50 dekara bir adet eşeysel çekici tuzak yeterlidir. Tuzaklardaki feromon kapsülleri 4-6 haftada bir, yapışkan tablalar ise gerektiğinde değiştirilir. Tuzaklar ilk kelebek yakalanıncaya kadar haftada 2-3 kez, ilk ergin yakalandıktan sonra ise haftada bir kez kontrol edilir.

Ülkemizde Elma içkurduna karşı çiftleşmeyi engelleme tekniğinde, her biri 165 mg feromon içeren Isomate-C-Plus yayıcıları ruhsatlıdır. Bu yayıcılar bahçeye yukarıda tarif edildiği gibi eşit olarak dağıtılmalı ve sınırlarda kalan ağaçlarda bahçe içindekilerden daha yoğun kullanılmalıdır. Ayrıca yöntemin uygulanacağı alan en az 50 dekar büyüklüğünde olmalıdır. Uygulama alanına 80-100 m den daha yakın ve bu tekniği uygulamayan bir ilaçlı elma bahçesi varsa, Elma içkurdu dişileri burada erkekler tarafından kolaylıkla bulunarak çiftleşebilirler ve daha sonra yayıcı bulunan bahçeye uçarak yumurta bırakabilirler. Bu duruma engel olmak yani izolasyonu sağlamak için, çiftleşmeyi engelleme tekniğinin uygulandığı elma bahçesine sınır olan bahçelerin ilk 30 metrelik kısmına da yayıcı asılarak bir tampon bölge oluşturulmalıdır. Oluşturulan bu tampon bölgede de tavsiye edilen aynı yayıcı yoğunluğu kullanılır. Uygulama, elma meyvelerinin hasat edildiği döneme kadar devam eder. Hasat öncesi yapılan değerlendirme sayımında zarar oranı, çiftleşmeyi engelleme tekniğinin uygulandığı elma bahçesinde ortalama %6 ve altında kalırsa, yöntem tek başına yeterli ve başarılı olarak kabul edilmelidir. Eğer ilk yıllarda zarar oranı %6’yı aşarsa çevre dostu bir kimyasal ilaç seçilerek yöntem desteklenmelidir. Takip eden yıllarda aynı alanda bu yöntemin uygulanması yöntemin başarısını arttıran ve kimyasal ilaç kullanımını azaltan en önemli koşullardan biridir.

Kaynak: Birişik, Nevzat (2013), Teoriden Pratiğe BİYOTEKNİK MÜCADELE (Ankara: Matsa Yayınevi)