Agrovizyon

DOMATES KAHVERENGİ MEYVE VİRÜSÜ

15 10 2021, Cuma

704

Tütün Mozaik Virüsü ’nün mutasyona uğramış değişik bir versiyonu olan Domates Mozaik Virüsü enfekteli tohumlar ve mekanik olarak konukçu bitkilere taşınır. Virüs küçük yaralanmalar ile bitkiye giriş yapar ve bitki dokusunda çoğalır. Tobamovirüsler çok stabildir, herhangi bir konukçu bitki olmadan kıyafetlerde, bitki artıklarında, besin solüsyonlarında, toprakta, taşıma materyallerinde uzun bir süre kalabilir.

BELİRTİLERİ

Virüsün domates bitkisinde oluşturduğu belirtiler çeşide göre değişmekle birlikte yapraklarda kloroz, beneklenme ve yaprak ayasında daralma meydana getirmektedir. Bitkinin sap, yaprak sapı ve çanak yapraklarında nekrotik noktalar görülebilmektedir. Enfekteli domateste meyveler sarı veya kahverengi lekeler göstermekte ve buruşuk meyve pazarlanamaz hale gelmektedir. Meyvelerde şekil bozukluğu ve düzensiz olgunlaşma olabilmektedir. Biber bitkisinin yapraklarında deformasyon, sararma ve mozaik şeklinde belirtiler gösterirken biber meyvelerinde sarı veya kahverengi alanlar veya yeşil çizgiler oluşturmakta ve meyveler deforme olmaktadır. Virüs ana konukçusu olduğu üründe bitkilerin %100’üne bulaşabilir. Bitkilerin meyvelerinde oluşturduğu belirtiler nedeniyle bu meyveler pazar değerini kaybeder veya pazarlanamaz.

Virüs ciddi bir kirliliğe neden oluyor. Domatesi bağladığı ip, ürünü ektiği toprak ve kullandığı tüm ekipman bir sonraki ürüne de bu hastalığı taşıyabiliyor. Daha tehlikelisi, üründe kullanılan bombus arısı da hastalığı taşıyor. Bu yüzden bütün dünya bu konuda ciddi uyarılarda bulunuyor.

Domates ve biber ana konukçusudur.

MÜCADELE

Domates ve biber fidelikleri üretim sezonu süresince rutin olarak kontrol edilmelidir.
Özellikle domates ve biberde vejetasyon kontrollerinin gerçekleştirildiği dönemde yabancı ot kontrolleri de yapılmalıdır.
Fideliklerde fideler incelenmelidir. Şüpheli örnekler soğuk koşullarda (+4/+10 0C) analiz için ilgili araştırma enstitülerine gönderilmelidir.
Açık alan ve örtü altında domates ve biber üretim alanında yapraklar ve meyveler gözle incelenmelidir. Yapraklarda mozaik, kloroz, beneklenme, şekil bozukluğu, meyvelerinde homojen olmayan renklenme, lekelenme, deformasyon belirtisi gösteren bitkilerden örnekler alınarak soğuk koşullarda (+4/+10 0C) analiz için ilgili araştırma enstitülerine gönderilmelidir. Virüs belirtisi gösteren bitkilerden örnek alınırken aynı zamanda belirti gösteren bitkinin etrafındaki bitkilerden de tedbir amaçlı örnek alınmalıdır.
Virüsle enfekteli olmayan tohumların ve ekim materyallerinin kullanılması önemlidir ve tohumlar bitki sağlığı sertifikasına sahip olmalıdır.
Enfekteli bitki artıkları imha edilmeli, enfekteli toprak, yetiştirme ortamları, kullanılan alet ve makineler dezenfekte edilmelidir. Üretim alanında çalışan işçiler temiz kıyafet ve eldiven kullanmalıdır. Her bir sera için ayrı iş kıyafeti kullanılmalıdır. Her gün temiz kıyafetler giyilmeli, eller sabunlu su ile yıkanmalı, tüm sera girişlerinde dezenfektan içine batırılmış paspaslar kullanılmalıdır.
Virüsün yayılmasını en aza indirmek için tek kullanımlık kıyafetler ve galoşlar kullanılmalıdır. Ekipman ve aletlerin temizliği ve dezenfeksiyonu yapılmalıdır. Ürün toplama araçları, püskürtücüler ve el aletleri gibi ekipmanların tümü düzenli olarak temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Bitkiler arasında budama faaliyetleri sırasında kullanılan araçlar ayrı ayrı dezenfekte edilmelidir.
Üretim alanında ToBRFV belirtisi gösteren bitkilerin dikkatlice sökülmesi ve yakılarak yok edilmesidir. Enfekteli bitkiler atık yakma yoluyla yok edilmelidir. Kompostlama, virüsün güvenli bir şekilde etkisiz hale getirilmesi için yetersizdir. Enfekteli bitkiler üretim alanından çıkarılırken sağlıklı bitkilere temas ettirilmemelidir.
Enfekteli bitkilerle temas halinde olan bombus arıları kolonilerinin değiştirilmesi gerekir. Ürünlerin paketlenmesine dikkat edilmeli, enfekte olmuş ürün paketleme sisteminden geçirilmemelidir. İşçiler üretim alanı ile paketleme alanı arasında hareket etmemeli, üretim alanında çalışan personel, etmenin belirtileri ve korunma önlemleri konusunda eğitilmelidir.