ZEYTİN KIZILKURDU

ZEYTİN KIZILKURDU

Lasioptera berlesiana Paoli (Diptera: Cecidomyiidae)

Zeytin kızıl kurdunun ovipozitörü çok ince olup zeytin meyvesini delip içine yumurta koymasına imkân yoktur. Bu zararlı Zeytin sineğini takip eder. Zeytin sineğinin yumurta koyduğu delikten kendi yumurtasını da koyar. Yani yaşaması yayılması zeytin sineğine bağlıdır.

Zeytin kızıl kurdu larvaları, zeytin sineği larvasının açtığı tünellerde yaşar. Bu iki zararlının verdiği zarar dolayısı ile sekonder bir zarar daha meydana gelir ki buda mantar Camarosporium dalmaticum dur. Bu mantar zararlıların bulunduğu yeri çürüterek çöküntüye neden olur.

Zeytin kızılkurdu, yumurtalarını zeytin sineğinin yumurta bıraktığı deliklere bırakır. Zeytin kızılkurdunun yumurtası zeytin sineğinin yumurtasından önce açılırsa çıkan larva Zeytin sineğinin yumurtasını tahrip eder. Zeytin sineği yumurtası önce açılırsa çıkan larva çekirdeğe doğru ilerleyip, yaşamını sürdürür.

Mücadelesi de zeytin sineği mücadelesi ile yakından ilgilidir. Çünkü zeytin sineği mücadelesi yapıldığında zeytin kızıl kurdu yumurta bırakmaya elverişli zeytin meyvesi bulamayacağından zararı da olmayacaktır.

Zeytin kızılkurdu, kışı toprakta olgun larva döneminde geçirir. İlk­baharda ergin çıkışından kısa bir süre önce pupa olur. Erginler hazirandan itibaren çıkmaya başlarlar. Yumurtalarını genellikle zeytin sineğinin yumurta bıraktığı deliğe, ender olarak da zeytin sineğinin meyvede açtığı çıkış deliğine bırakır. Yumurtalar çoğunlukla 5'erli gruplar halinde tek tek bırakıldığı gibi, bazen 1-3'er adet, çok ender olarak da 7'şer ve 10'arlı gruplar halinde bırakılır. Yumurtanın kuluçka süresi 1-2 gündür.

Yumurtadan çıkan larvalar, zeytin meyvesinin kabuğu altında küçük bir oyuk açarak. Önceleri bir arada gelişmelerini sürdürürler. Daha sonra genç larvalar arasında tür içi çekişme görülür ve içlerinden sadece biri, larva süresini tamamlayıp olgun larva olabilir. Çok ender olarak bir oyukta iki adet olgun larvaya rastlanır.

Zeytin kızılkurdunun larva süresi yaz aylarında 7-10 gün, sonbahar aylarında ise 10-15 gün sürer. Gelişmesini tamamlayan larva, zeytin meyvesini terk ederek, kendini toprağa atar ve burada 1-2 gün içinde kokon örer ve pupa olur. Pupa süresi yaz aylarında 6-15 gün, sonbahar aylarında ise 8-20 gün sürer.

Ege Bölgesinde 3-4 döl verdiği saptanmakla birlikte yılda verdiği döl sayısı Zeytin sineğinin döl sayısına bağlıdır.

Zeytin kızılkurdu ile bulaşık meyvelerde 2-3 mm çapta küçük, yuvarlak ve hatifçe içe çökük, koyu kahverengi lekeler oluşur. Bu lekeler daha sonraları 5-7 mm'ye kadar ulaşıp, kuru leke görünümü alır. Meyve dokusu da kabuktaki lekenin

altında kahverengileşip, çürür ve yer yer boşluklar oluşur. Bu meyve dokusunda oluşan yaralardan funguslar girer ve lekeler büyüyüp, belirginleşir. Bu nedenlerden dolayı meyvelerin sapa tutunması zayıflar ve meyve dökümleri görülür.

Zeytin kızıl kurdunun varlığı tamamen zeytin sineğine bağımlıdır. Özellikle zeytin sineğine hassas olan zeytin çeşitlerinde bulunuşu ve yoğunluğu daha yüksek olduğundan, bu çeşitlerde erken meyve dökümlerine ve daha fazla ürün kayıplarına neden olur.

Ülkemizde Ege ve Marmara Bölgesi'ndeki zeytin yetiştirilen alanlarda bulunduğu saptanmıştır. Konukçusu sadece kültür zeytini (Oleae europaea L.)'dir.

DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ

Sadece Platygaster sp. (Hym.: Platygasteridae) bulunmuş olup, zararlıyı kontrol altına alacak düzeyde değildir.

MÜCADELESİ

• Kültürel Önlemler

Pupaların yok edilmesi için kış aylarında toprağın sürülmesi gerekmektedir.

• Kimyasal Mücadele

Zeytin kızılkurdunun varlığı zeytin sineğine bağlı olduğu için zeytin sineğine karşı uygun ve etkili bir mücadele yapılması durumunda sorun olmamaktadır. Bu nedenle zeytin kızılkurdunun kimyasal mücadelesi bulunmamaktadır.

Ürününüz bol, kazancınız bereketli olsun.

Zir. Müh. Kübra Eke – Nisan 2021